گلخانه ها در بسیاری از کشورها مهمترین مصرف کننده انرژي میباشند. مصرف انرژی در کلیه فعالیتهای گلخانه شامل كاشت، داشت، برداشت و پس از برداشت بصورت مستقيم و غير مستقيم وجود دارد. يكي از موارد مهم درکشاورزی نوین که همان کشت در گلخانه ها میباشد برنامه ریزی به منظور مدیریت و کاهش مصرف انرژی میباشد با توجه ساخت بالا و افزایش سطح زیر کشت گلخانه ها ضروریست صاحبان گلخانه توجهی ویژه به این موضوع داشته باشند. از اینرو موضوعاتی وجود دارد که میبایست قبل و بعد از احداث گلخانه و حتی در زمان توليد محصول رعايت شود تا شاهد کاهش مصرف انرژی در گلخانه باشیم . با تحقق این مهم، فعالیتها اقتصادی تر شده و بهره وری در گلخانه افزایش می یابد.
نكات مهم کاهش مصرف انرژی قبل از احداث گلخانه
استفاده و بهره مندی از حداكثر نور و گرمای خورشید به منظور كاهش مصرف انرژي مانند گاز ضروری میباشد. از اینرو به نكات زير توجه نمایید.
- یکی از مهمترین موارد كاهش اثرات سايه اندازي اسكلت گلخانه و گياهان موجود درگلخانه میباشد. از اینرو در زمان ساخت گلخانه میبایست تمهیداتی ایجاد نمود تا امکان استفاده حداکثری از آفتاب خصوصا در ایام سرد زمستاني صورت پذیرد. . از اینرو میبایست گلخانه هاي تك واحدي در امتداد شرقي- غربي و گلخانه هاي چند واحدی به صورت شمالي- جنوبي ساخته شود.
- وزش باد به گلخانه علاوه بر احتمال آسيب زدن به سازه گلخانه، موجب افزایش مصرف انرژي جهت تامین گرمايش میگردد. از اینرو ساخت گلخانه، میبایست به گونه اي باشد تا سازه، مانعي در برابر جریان هوا و باد نباشد.
- در محلهايي كه محیط اطراف گلخانه دارای مه طولانی مدت میباشد احداث گلخانه موجب افزایش هزینه مصرف انرژی میگردد.
- موقعیت مکانی گلخانه به گونه ای باشد تا امکان دسترسی به آب و برق و گاز در فاصله ای نسبتا نزدیک مهیا باشد.
نكات ضروري در زمان بهره برداری گلخانه
رعایت و مدیریت موارد زیر میتواند مصرف انرژی در زمان بهره برداری از گلخانه را کاهش دهد.
- تغييرات دمايي هوای گلخانه در طول شبانه روز، موجب میگردد گیاه از داشتن هواي گرم در طول شب محروم گردد. چرا که ایجاد جریانی موجب میگردد هوای گرم در نقاط نزدیک به سقف محبوس گردد. از اینرو میبایست کلیه منافظ گلخانه در شبهاي سرد سال گرفته شود تا امکان خروج هوای گرم به بیرون از گلخانه وجود نداشته باشد. استفاده از شید های پوششی داخل گلخانه در این خوص بسیار موثر میباشد.
- کنترل میزان دما و رطوبت گلخانه ها نشان دهنده آن است كه در روزهای سرد سال، بخش ناچیزی از هواي گرم گلخانه به گياهان منتقل میگردد. از اینرو به منظور ایجاد یکنوختی هوای داخل گلخانه میبایست فن های سیرکوله نصب گردد تا نسبت به جابجایی هوا و جلوگیری از سکون هوا اقدام شود. پیشنهاد میگردد جنس بدنه فن های سیرکوله از استیل باشد تا طول عمر آنها به جهت رطوبت بالا افزایش یابد.
- به منظور جلوگیری از خروج هوای گرم گلخانه در زمستان از طریق پوششهای پلاستیکی پلی کربنات شیشه ای، از پوشش هاي دو جداره مخصوص با نگهدارنده هوای گرم استفاده شود. همچنین ميتوان روی گلخانه ها را از پوشش هاي محافظتي پوشاند. پوشش های پلی کربنات میتواند کاهش مصرف سوخت را به میزان 40 الی 50 درصد محقق نماید. البته این نکته هم میبایست توجه نمود که اجرای هر یک از موارد فوق در کنار مزایایی که دارد عیوبی نیز به همراه دارد كه میبایست به آنها توجه نمود.
- باز و بسته نمودن درب ورودی گلخانه در ایام سرد سال به منظور جلوگیری از خروج هواي گرم داخل گلخانه را به حداقل برسانید. این امر موجب صرف انرژی برای جایگزین نمودن هوای گرم میشود. استفاده از درب هاي تو در تو میتواند کمک شایانی در خروج هوای گرم داشته باشد.
- در فصول گرم سال قبل از راه اندازی سیستم سرمایشی، از روشهای سایه دهی موقت یا دائم استفاده نمایید. این امر میتواند مدت زمان استفاده از تجهیزات سرمایشی را کاهش دهد.
بهترین انتخاب سیستم گرمایشی گلخانه
گرما مهم ترین فاکتور در رشد و نمو گیاهان در گلخانه میباشد. به همین دلیل است که با تامین گرمای مناسب در گلخانه میتوان محصولات قابل رشد در مناطق گرم سیری را در مناطقی با آب و هوای سرد در داخل گلخانه پرورش داد. در طبیعت گرمای مورد نیاز گیاه با استفاده از خورشید تامین می شود. در روشهای نوین میتوان این نوع گرمایش را با استفاده از بخاری های تابشی گاز سوز با برند گرماتاب که از تولیدات شرکت ایران مشعل میباشد تامین نمود.
انتخاب روش تامین گرمایش میتواند مهمترین عامل در کاهش مصرف انرژی در گلخانه باشد. در حال حاضر کم مصرف ترین سیستم گرمایش در گلخانه ها استفاده از سیستم گرمایش تابشی میباشد. مصرف انرژی بخاری و هیتر گلخانه گاز شهری میباشد. با استفاده از انتقال حرارت تابشی، گرمایش مانند خورشید عمل نموده و سطح گیاه شامل برگ و ساقه و ریشه را گرم مینماید. بهترین برند بخاری تابشی گلخانه، گرماتاب میباشد. نصب هزاران دستگاه گرماتاب در گلخانه ها کاهش مصرف انرژی به میزان حداقل 50 درصد گاز و 90 درصد برق را به اثبات رسانده که راستی آزمایی آن از گلخانه داران سراسر کشور که از سیستم تابشی گرماتاب استفاده نموده اند قابل انجام میباشد.
در این رابطه به فیلم انتخاب سیستم گرمایشی در گلخانه مراجعه نمایید.
عملکرد بخاری تابشی لوله ای گرماتاب در گلخانه
گرم نمودن لوله های آتشخوار که از جنس استنلس استیل به قطر تقریبی 10سـانتیمتر میباشد توسط مشعلهای گازی به میزان 450 درجه سانتی گراد صورت میگیرد. دستگاه گرماتاب از سقف گلخانه آویزان شده و در ارتفاعی در حدود 5 متر مستقر میگردد. وجود رفلکتورها یا بازتاب دهنده از جنس استیل براق بالای لولـه ها، گرمایش را به صورت امواج تابشی در محیط منتشر مینماید. طول دستگاه بخاری تابشی لوله ای در گلخانه از 8 متر الی 20 متر میباشد. لوله ها ی تابشی به صورت خطی بوده و یک سمت آن مشعل و طرف مقابل فن میباشد. فن دستگاه با مکش هوای داخل لوله ها، شعله را در مسیر لوله های تابشی به حرکت درآورده و همچنین محصولات احتراق را از آن خارج مینماید. با نصب لوله اگزاست بر روی فن میتوان مونو اکسید کربن را به بیرون از گلخانه هدایت نمود. همچنین با نصب لوله ورودی به مشعل گرماتاب میتوان اکسیژن مصرفی را از بیرون گلخانه تامین نمود.
شرایط نصب گرماتاب در گلخانه
در این روش تامین گرمایشی، گیاهـان و خـاک مسـتقیماً به وسـیله امواج تابشی مانند گرمایش خورشید گرم میشوند. مشـعلهای گرماتاب دارای راندمان و بازدهی بالای حرارتی میباشد. سیسـتم گرمایـش تابشـی برای تامین گرمایـش بسیاری از گلخانه ها که ارتفاع سقفی حداقل 4 متر دارند مناسب میباشند. گرماتاب در بسیاری از گلخانه ها شامل قلمه ها، نشـا، گیاهان گلدانـی ، صیفی جات، گل رز نصب و راه اندازی گردیده است. در سیسـتم گرمایـش تابشـی گلخانه برگهـا و خاک و همچنین ریشه گرم میشوند که این در رشد و نمو گیاهان بسیار موثر میباشد. نصب ترموستات کنترل دمای محیطی به هر گرماتاب نقشی مهم در کاهش مصرف گاز دارد. ترموستات هر دستگاه به صورت مجزا و مستقل عمل نموده و ممکن است در یک راهرو یک دستگاه خاموش و دستگاه گرماتاب دیگر روشن باشد.
بدون نظر